انقباض(Shrinkage)
انقباض، اختلاف ابعادي بين قطعه و قالب مي‌باشد. علت اصلی، تغيير دانسيته ماده در هنگام سرد شدن در قالب مي‌باشد. اين تغيير ناشی از اثر خواص ماده، شرايط فرآيند، و طراحی قطعه و قالب مي باشد.
در صورت یکنواخت بودن میزان انقباض، قطعه معوج نشده و به طور یکنواخت کوچک می گردد. در صورت انقباض غیریکنواخت قسمتهای مختلف قطعه، تنش ایجاد شده بین قسمتهای مختلف قطعه (وابسته به استحکام و چقرمگی ماده)، موجب معوج شدن قطعه و در صورت تشدید این وضعیت، موجب ترک برداشتن قطعه می گردد.
در یک دما، فشار و میزان کریستالی شدن مشخص، میزان انقباض حجمی برای یک ماده در قالبهای مختلف مساوی می باشد. انقباض حجمی به سه انقباض خطی در جهت ضخامت، در جهت جریان و عمود بر جریان تقسیم می گردد. این سه انقباض خطی با هم برابر نبوده و وابسته به شکل هندسی حفره، نحوه پرشدن و قیود درون قالب دارند.
در واقع پس از تزريق مذاب به داخل قالب، اندازه قطعه(lp)همان اندازه قالب مي‌باشد ، ليکن ماده مذاب تحت دما و فشار بالا مي‌باشد. با توجه به اينکه حجم ماده (با مقدار وزني معين)، با فشار و دما تغيير مي کند، با تغيير اين پارامترها ، حجم ماده نيز تغيير مي کند.
رفتار ماده
– با افزايش دما؛ حجم ماده افزايش پيدا مي کند (يا با کاهش دما، حجم ماده ، کاهش مي يابد).
– با افزايش فشار؛ حجم ماده کاهش مييابد. (يا با کاهش فشار، حجم ماده افزايش مي يابد).
رفتار منتجه
بايستی توجه داشت که بررسي فوق، به شکل بسيار ساده اي بيان شده است. در حالي که در فرآيند تزريق ، هنگامي که قالب توسط مذاب پر شده و شروع به سرد شدن ميکند، کماکان فشار مذاب توسط ماردون اعمال مي شود (فشار نگهداري) تا اينکه دريچه حفره منجمد ميشود. در اين فاصله، مقداري مذاب به داخل حفره رانده ميشود تا ميزان انقباض را جبران کند. سپس فشار اعمال شده قطع می شود. بنابراين ملاحظه مي شود که محاسبه مقدار انقباض کمي پيچيده تر مي شود.
ليکن با استفاده از نمودار PVT که رابطه بين فشار، دما و حجم را نشان مي‌دهد، مي‌توان مقدار انقباض را محاسبه کرد.
منبع: دکتر امیرحسین بهروش/ دکتر سید عبدالمحمد رضاوند